Blog Als elke seconde telt

Het is een slogan die betrekking heeft op alle 112-diensten, maar die toch wel bijzonder goed van toepassing is op de brandweer. En juist die heeft steeds meer seconden nodig om de plaats van het incident te bereiken, zo blijkt uit onderzoek door de Inspectie Justitie & Veiligheid. Seconden die het verschil kunnen maken tussen leven en dood en tussen wat roetschade en een volledig verwoest gebouw. En dat is te merken, want al jaren is een stijgende lijn te zien in het aantal dodelijke slachtoffers van brand en het aantal branden met meer dan een miljoen euro schade. Intussen blijft de bevolking maar groeien en vergrijzen, treffen gemeenten steeds meer maatregelen om in woongebieden het verkeer te belemmeren en wordt de ene na de andere bezuiniging op de brandweerzorg doorgevoerd. De brandweer komt hierdoor niet alleen steeds later, maar ook vaak met minder personeel en materieel. 

De huidige Wet veiligheidsregio ’s verplicht de brandweer om afhankelijk van het risico voor dodelijke slachtoffers binnen 5 tot 10 minuten na een melding aanwezig te zijn bij de brand. Maar in 24 van de 25 veiligheidsregio ’s worden deze tijden bij 10 tot 70 procent van de incidenten niet gehaald. Dit laatste komt volgens voorzitter Stephan Wevers van Brandweer Nederland niet omdat er niet snel gereageerd wordt, maar omdat de regels toe zijn aan verandering. Een merkwaardige stelling, omdat een brand hier weinig boodschap aan heeft.

We kunnen ervan uitgaan dat het in de toekomst alleen maar nog langer gaat duren voordat de brandweer een incident bereikt. Daar kunnen we over klagen, maar beter is het om zelf ervoor te zorgen dat dit geen fatale gevolgen heeft. Want hoe kan het dat in deze tijd nog altijd in zes van de tien woningen waar dodelijke slachtoffers van brand vallen geen rookmelder wordt aangetroffen? En waarom worden sprinklers niet verplicht in situaties waarbij de kans op fatale branden groot is, zoals in restaurants onder woningen en in woningen met verminderd zelfredzamen? Sprinklers zijn bewezen effectief en hoeven niet duur te zijn als zij al tijdens de bouw worden ge ïnstalleerd. En tegen een rookmelder kunnen al helemaal geen economische bezwaren bestaan. In nieuwbouw zijn ze al verplicht, al zou die verplichting nog wel uitgebreid mogen worden met periodiek onderhoud, omdat ook deze apparaten niet het eeuwige leven hebben. Maar ook in bestaande bouw mag zo ’n levensreddend instrument niet ontbreken. 

We zullen dus voortdurend moeten blijven anticiperen op verminderde brandweerzorg. De kazerne die er nu nog is, kan over enkele jaren verdwenen zijn. Ook kunnen vaker problemen worden verwacht als de brandweer gelijktijdig meerdere incidenten moet bestrijden. Goede brandpreventie houdt hier eigenlijk al rekening mee. In een gebouw dat volledig voldoet aan de eisen in het Bouwbesluit 2012 is de kans op slachtoffers door brand uiterst klein. Er zijn echter ook veel gebouwen die niet aan deze eisen voldoen. Vooral in oude binnensteden, waar de brandweer een compleet hindernissenparcours moet afleggen om een brand te kunnen bereiken. Maar ook gebouwen die wel conform het Bouwbesluit zijn uitgevoerd, kunnen een risico vormen als door het gebruik ervan de vuurbelasting is toegenomen. De periodieke controle hierop door de brandweer is al langer geleden geschiedenis geworden.

Gelukkig komen fatale branden nog relatief weinig voor, maar dat heeft als negatief bijeffect dat preventie niet de aandacht krijgt die zij verdient. Ook voelt de overheid zich hierdoor niet echt geremd om nog meer op de brandweerzorg te bezuinigen. Tijd voor maatregelen dus. De kans op brand met slachtoffers of een in de miljoenen lopende schade is gering, maar dat biedt weinig troost als u zelf aan de beurt bent!

Boele Staal

Algemeen Voorzitter Federatie Veilig Nederland

Augustus 2018