Artikel Juridische aspecten van hybride werken
19 oktober 2021
Werken op een centrale vestiging, zoals op een kantoor, maakt tegenwoordig steeds meer plaats voor plaatsonafhankelijk werken. Door de coronacrisis heeft dit natuurlijk een hoge vlucht genomen. ‘Hybride werken ‘ is de combinatie van werken op de bedrijfslocatie en werken elders. Dit ‘elders werken ‘ kan vanuit huis, maar ook vanuit de koffietent op de hoek of in het buitenland. Hieronder enkele arbeidsrechtelijke aspecten die van belang zijn bij hybride werken.
Mag het?
Om te beginnen: er bestaat geen algemeen recht op werken op afstand. De werknemer kan op grond van de Wet flexibel werken weliswaar een verzoek doen tot aanpassing van de arbeidsplaats, maar de werkgever kan een dergelijk verzoek eenvoudig afwijzen. De werknemer heeft een ‘right to ask ‘, de werkgever heeft een ‘duty to consider ‘. Meer is het op dit moment niet. Een toegekend verzoek kan bovendien zonder motivering worden ingetrokken door de werkgever. Vanuit de behoefte om een verzoek tot aanpassing van de arbeidsplaats minder makkelijk af te wijzen, is het wetsvoorstel ‘Werken waar je wilt ‘ ingediend. Daarmee wordt beoogd dat werkgevers alleen nog wegens zwaarwegende bedrijfsbelangen dergelijke verzoeken kunnen afwijzen. Het begrip ‘arbeidsplaats ‘ in het wetsvoorstel ziet echter slechts op thuiswerken en werken op een door de werkgever aangewezen arbeidsplaats. Het verzoek om elders te werken, zoals de koffietent op de hoek of in het buitenland, valt buiten de reikwijdte van dit wetsvoorstel.
Arbeidsomstandigheden
Verder geldt er voor werken op afstand een verlicht arboregime. Dat houdt in dat sommige arboverplichtingen die voor een kantoorwerkplek wel gelden, niet gelden bij werken op afstand. De werkgever hoeft bijvoorbeeld niet te voldoen aan verplichtingen rond brandgevaar, vluchtroutes en toiletvoorzieningen. Desalniettemin heeft de werkgever de verplichting om zorg te dragen voor een veilige en gezonde werkplek. Dit betekent onder meer dat de werkgever ervoor moet zorgen dat de werkplek op afstand op een ergonomische manier is ingericht. In de praktijk zal een werkgever bij werken op afstand elders dan thuis, zeker als dat in het buitenland gebeurt, weinig tot geen uitvoering aan zijn zorgplicht kunnen geven. Dit brengt risico ’s met zich in het kader van eventuele werkgeversaansprakelijkheid. Momenteel gaan dan ook stemmen op om de wet op dit punt aan te passen.
Hybride werken in het buitenland
Daarnaast is er een aantal aandachtspunten waar rekening mee gehouden moet worden indien er structureel hybride gewerkt wordt vanuit het buitenland. Zo kan het internationale hybride werken ertoe leiden dat het toepasselijke (arbeids)recht wijzigt, dat de buitenlandse rechter de bevoegde rechter wordt in bepaalde arbeidsgeschillen, dat de werknemer verzekerd is in het buitenland voor sociale zekerheid/voorzieningen en dat de werknemer ook daar belastingplichtig wordt.
Om enerzijds werknemers de mogelijkheid te bieden om te bepalen waar wordt gewerkt, maar tegelijkertijd de risico ’s te beheersen, is het verstandig om beleid op te stellen waarin spelregels zijn opgenomen over hybride werken. Daarin kunnen, naast afspraken over bovenstaande onderwerpen, ook afspraken worden gemaakt over de bereikbaarheid van de werknemer en zijn privacy. Afhankelijk van wat er precies in zo ’n regeling wordt opgenomen, kan sprake zijn van een advies- dan wel instemmingsrecht van een ondernemingsraad als die is ingesteld.
Meer weten? Anneke Nijk en Floor Damen van Lexence Advocaten verzorgen op dinsdag 16 november 2021 van 12:00 tot 13:00 uur een lunchwebinar speciaal voor leden van de Fedeatie Veilig Nederland over de juridische aspecten van hybride werken.