Blog Gebruik gewoon de lift bij brand!
Gebruik gewoon de lift bij brand!
We weten het allemaal, bij brand niet de lift gebruiken! Maar waarom eigenlijk niet? Er is geen wet die het gebruik van liften bij brand verbiedt. Veelal gaat het om een gebruiksvoorschrift van de liftenfabrikant, die weet dat zijn product niet berekend is op brandsituaties. Het is logisch en verstandig dat mensen dit voorschrift respecteren en bij brand de trap kiezen om te vluchten. Alleen moet dat dan wel kunnen.
We hebben in onze samenleving te maken met een toenemende vergrijzing en een daarmee gepaard gaande stijging van het aantal mensen dat bij brand niet in staat is zich zelfstandig in veiligheid te brengen. Zeker niet als dit via trappen moet gebeuren en al helemaal niet als de brand ’s nachts uitbreekt en er niet of nauwelijks hulpverleners beschikbaar zijn. In woonzorggebouwen en seniorencomplexen waarin relatief veel mensen met een fysieke of mentale beperking verblijven zouden daarom liften moeten zijn die ook bij brand voldoende lang veilig gebruikt kunnen worden. Helaas is dat niet de praktijk. Dat bleek nog eens tijdens een onderzoek naar 77 branden in seniorencomplexen, dat uitgevoerd werd naar aanleiding van een brand in Nijmegen in 2015. Daarbij kwamen vier oudere bewoners door rookvergiftiging om het leven doordat de evacuatie via het trappenhuis te lang duurde.
Alle onderzochte gebouwen bleken beveiligd te zijn volgens normen die gelden voor normaal gebruik, waarbij verondersteld wordt dat de bewoners ook in stresssituaties zonder hulp via de trappen kunnen vluchten. Dat deze normen tekort schieten voor niet-zelfredzame personen mag duidelijk zijn. Het gebouw voldoet wellicht volledig aan het Bouwbesluit, maar er zijn situaties waarbij gezond verstand belangrijker is dan regels en voorschriften. Autonome rookmelders, bedoeld voor woningen, volstaan bijvoorbeeld niet in een seniorencomplex. Er zal een brandmeldinstallatie nodig zijn, aangevuld met een ontruimingsalarm dat borg staat voor een geleidelijke ontruiming van het gebouw. Op die manier wordt voorkomen dat vluchtwegen verstopt raken, er paniek uitbreekt en hulpverleners het niet meer aan kunnen. Vanzelfsprekend zijn ook ontruimingsoefeningen vereist, waarbij vooraf bepaald kan worden wie via de trappen kan vluchten en wie op de liften is aangewezen. Voor die liften heeft het de voorkeur als de brandveiligheid conform de EN81-72 in het ontwerp van het gebouw wordt meegenomen. De liften bevinden zich dan in een rook- en brandwerend compartiment en hebben een zelfstandige stroomvoorziening. In bestaande gebouwen is dit bijna niet te realiseren, maar dan kan ook een eigen noodstroomvoorziening al een grote verbetering van de brandveiligheid betekenen.
De vraag is alleen wie het voortouw gaat nemen. Als de overheid vindt dat beheerders van seniorencomplexen verantwoordelijk zijn voor de brandveiligheid en die beheerders zich houden aan door de overheid bedachte regels, wordt de situatie er niet beter op. Ren é Hagen, voorzitter van de Brandpreventieweken, benadrukte tijdens de laatste editie van dit evenement nog eens dat er voor seniorenwoningen andere richtlijnen moeten komen voor het gebruik van liften bij brand. De brandveiligheidsspecialisten van de bij branchevereniging Federatie Veilig Nederland aangesloten bedrijven willen hier graag aan bijdragen, bijvoorbeeld door in nauwe samenwerking met de liftenindustrie en de brandweer te komen tot integrale oplossingen die tegen aanvaardbare kosten leiden tot sterk verbeterde ontruimingsprocedures in gebouwen met minder zelfredzame bewoners. Daarbij zal flink wat voorlichting nodig zijn om beheerders van seniorencomplexen ervan te overtuigen dat alleen het voldoen aan wettelijke voorschriften in hun geval niet volstaat en om uit de wereld te krijgen dat bij brand nooit de lift gebruikt mag worden.
Boele Staal
Algemeen voorzitter Federatie Veilig Nederland
Januari 2018