COEN-enquete Q3-2023

19 september 2023

Het landelijk ondernemersvertrouwen is nagenoeg onveranderd ten opzichte van drie maanden eerder en komt uit op -8,3 aan het begin van het derde kwartaal van 2023. Daarmee is het ondernemersvertrouwen nog steeds negatief sinds begin 2022. De stemming is in evenveel bedrijfstakken gestegen als gedaald. De sterkste stijging is te zien bij de bouwnijverheid, de sterkste daling bij de autohandel en -reparatie.

Alleen ondernemers in de bedrijfstakken informatie en communicatie, en cultuur, sport en recreatie zijn licht positief gestemd. Het sentiment in de andere bedrijfstakken is negatief, waarbij ondernemers in de bouwnijverheid, de verhuur en handel van onroerend goed, en de landbouw, bosbouw en visserij het meest negatief gestemd zijn.

Ondernemersvertrouwen daalt het sterkst in de autohandel en -reparatie

Na twee kwartalen van stijging is het ondernemersvertrouwen in de bedrijfstak autohandel en -reparatie aan het begin van het derde kwartaal weer gedaald tot -10,0. De daling (-9,1) is hier ook het sterkst van alle bedrijfstakken. Ondernemers zijn negatief geworden over de ontwikkeling van het economisch klimaat in de afgelopen drie maanden en negatiever over de verwachting van het economisch klimaat in de komende drie maanden. Ook ondernemers in de groothandel en handelsbemiddeling zijn na twee kwartalen weer negatiever gestemd. Daar zijn ondernemers met name negatiever over de ontwikkeling van het economisch klimaat.

Ondernemers in de bouwnijverheid minder negatief gestemd

Het ondernemersvertrouwen is het sterkst gestegen in de bouwnijverheid (+7,8), maar is desondanks nog steeds het laagst van alle bedrijfstakken. Ondernemers zijn hier minder negatief over zowel de afgelopen als de komende drie maanden. Het EIB berekent voor de bouwsector een eigen stemmingsindicator volgens de oude methode, deze is gedaald maar nog steeds positief. Ook bij de verhuur en handel van onroerend goed is het ondernemersvertrouwen gestegen (+7,4) maar nog steeds negatief. Ondernemers zijn hier ook minder negatief over zowel de ontwikkeling als de verwachting van het economisch klimaat.

Ondernemersvertrouwen daalt ook in de zakelijke dienstverlening

Ondernemers in de zakelijke dienstverlening zijn aan het begin van het derde kwartaal negatiever gestemd dan drie maanden eerder. Toen was het cijfer nagenoeg neutraal maar nu is het weer licht negatief. Ondernemers zijn hier vooral negatiever geworden over de ontwikkeling van het economisch klimaat. Ook ondernemers in de horeca zijn negatiever gestemd dan drie maanden eerder. Daar zijn ondernemers enkel negatiever over de ontwikkeling van het economisch klimaat.

Ondernemers in de informatie en communicatie positiever gestemd

Het ondernemersvertrouwen in de informatie en communicatie is licht gestegen (+0,7), het hoogst van alle bedrijfstakken en als é én van de weinige positief. Daarmee is het cijfer hier voor het derde kwartaal op rij gestegen. Ondernemers zijn hier positief geworden over de ontwikkeling van het economisch klimaat maar daarentegen wel minder positief over de verwachting van het economisch klimaat. Ook in de vervoer en opslag is het ondernemersvertrouwen gestegen (+4,0), het cijfer is hier nog wel licht negatief.

Download de COEN-enqu ête Q3 2023

De Conjunctuurenqu ête Nederland ondervraagt elk kwartaal ondernemers over onderwerpen die hen aangaan zoals omzetontwikkelingen, winstgevendheid, investeringen en personeelssterkte. Hierbij wordt gevraagd naar ervaringen in het afgelopen kwartaal en verwachtingen voor het lopende kwartaal. Het ondernemersvertrouwen voegt verschillende van deze onderwerpen samen om tot een samenvattend sentiment te komen. Het is zowel voor heel Nederland als diverse sectoren en branches beschikbaar.

Voor het dashboard zie: http://www.ondernemersplein.nl/coen